Alain Badiou — Αμέντ Φιλόσοφος: Το Συμβάν

Αλαίν Μπαντιού: Ο Αμέντ Φιλόσοφος
[Οικογενειακό θέατρο, κατάλληλο για παιδιά άνω των δώδεκα ετών]
Σκετς 2. Το Συμβάν

Αμέντ
Ο Αμέντ πηγαινοέρχεται πολύ ανήσυχος στη σκηνή.

Αμέντ: Σίγουρα κάτι θα συμβεί. Δεν το νιώθετε; Ο κόσμος είναι ανισόρροπος, έχει ξεφύγει κάπως απ’ τη θέση του. Φέρονται περίεργα οι άνθρωποι. Πέφτω που λες πάνω στον απαίσιο τον Μουστάκια που δεν θυμήθηκε καν να μου πει, ε, εσύ, Αμέντ, στην Κρεατομυγοκουρούνα περισσεύεις· κι όλοι οι άραβες να πάρουν το επόμενο βαπόρι και να πάνε από ’κει που ’ρθαν. Τίποτα δεν είπε ο Μουστάκιας· η ιδέα μου είναι πως έκανε να με χαιρετήσει! Ο Μουστάκιας να χαιρετίσει τον Αμέντ! Δεν το χωράει το μυαλό τ’ ανθρώπου. Και πέφτω μετά τυχαία στον Ραβέντη, που ξεχνάει να μου πει πως σέβεται τη διαφορά μου, πως ναι μεν δεν έχουμε την ίδια κουλτούρα, αλλά πως όλες οι πολιτισμικές, θρησκευτικές, σεξουαλικές, φυλετικές, καπνιστικές και προπηλακιστικές κοινότητες οφείλουν, ανεξαιρέτως, να δείχνουν αμοιβαίο σεβασμό στρέφοντας τη δεξιά τους παρειά, όταν ο άλλος τους δίνει μια κλωτσιά στο αριστερό το στέρνο. Και του διέφυγε τελείως ν’ αναφέρει και τα δικαιώματα τού ανθρώπου! Ο Ραβέντης! Για την ηθική, ούτε κουβέντα! Για τη δημοκρατία, μούγκα! Πολύ παράξενα πράματα!

Και μετά συναντάω τη φιλενάδα μου τη Φεντά, την Αραπίνα, με την κελεμπία τη χρυσογάλανη, τη Φεντά που ’ρθε απ’ την Αφρική να δώσει λίγο χρώμα σωστό κι ερωτιά στη νερόβραστη την κρεατομυγοκουρουνιώτικη ασπρίλα. Ε, αυτή κι αν ήταν περίεργη! Ξέχασε να μου πει πως καιρός είναι πια εμείς οι άραβες να μεγαλώσουμε και να δούμε ώριμα το ζήτημα των γυναικών, πως, αν φανταζόμαστε ότι θα ’χουμε το κεφάλι μας ήσυχο κλειδαμπαρώνοντας τις όμορφες στο σπίτι και βάζοντάς τες να φοράνε στον δρόμο φερεντζέ, ε, αυτό είναι απόδειξη πως είμαστε ακόμα άγουρα παιδιά και πως, για να τυφλώσει με τον πόθο της κείνον που η γυναίκα αγαπάει, δυο πλάνες μπούκλες κι ένα βλέμμα τής αρκούν, παρά η γύμνια. Απ’ αυτά δεν είπε τίποτα η Φεντά. Απεναντίας, μου φάνηκε πως ψέλλισε «Να ’σαι καλά, Αμέντ!» Απίστευτο!

Κι εγώ ο ίδιος φέρομαι περίεργα. Σηκώνομαι σήμερα το πρωί κι ούτε μια μεγαλοφυής ιδέα δεν μου κατεβαίνει στο μυαλό. Να κλέψω το κράνος μιας τροχονόμας; Μπα, δεν αξίζει τον κόπο. Να σαμποτάρω τις εκλογές τού επιμελητηρίου βάζοντας στην κάλπη απονέρια; Σιγά τα ωά. Να αδειάσω το σουπερμάρκετ τέσσερις φορές τηλεφωνώντας για βόμβα; Βαριέμαι και που το σκέφτομαι. Να πλασάρω πορνοφωτογραφίες στη συνεδρίαση τού δημοτικού συμβουλίου; Το ’κανα ήδη εκατό φορές. Να κολλήσω παντού αφίσες «Καταζητείται» με τη μουτσούνα τού αστυνομικού επιθεωρητή; Τι βαρεμάρα! Σήμερα, τίποτα δεν με τραβάει· είμαι άδειος από ιδέες, ωστόσο αισθάνομαι μια κάποια ικανοποίηση. Εντάξει, λοιπόν! Θα περιμένω!

Σίγουρα κάτι θα συμβεί.

Κι εσείς που κάθεστε εκεί μπροστά, περίεργοι είστε. Τι με κοιτάτε έτσι, στις θέσεις σας, αραδιασμένοι στη σειρά; Ε; Να σας πω γιατί. Επειδή σκέφτεστε πως σίγουρα κάτι θα συμβεί. Αλλιώς κι εσείς κι εγώ θα κοιτάζαμε τη δουλειά μας. Άρα είμαστε εδώ, γιατί όλοι περιμένουμε κάτι να συμβεί. Ας περιμένουμε λοιπόν!

Αυτοσχεδιασμός πάνω στο θέμα τής αναμονής.

Αλλά, αυτό που περιμένουμε, πού θα συμβεί; Να τι με βασανίζει. Για το ότι θα συμβεί, βάζω το χέρι στη φωτιά. Αλλά πού; Πάνω εκεί; Στα δεξιά; Εκεί πέρα, στο βάθος τής αίθουσας;

Ζόρικο να μην ξέρεις από πού θα σου ’ρθει. Γιατί, όταν ξέρεις από πού θα σου ’ρθει, είσαι σ’ ετοιμότητα, μπορείς να ταμπουρωθείς, πίσ’ απ’ οχυρώματα, να στήσεις οδόφραγμα — ή δόκανο.

Ενώ, όταν δεν ξέρεις από πού θα σου ’ρθει, είσαι νευρικός, έχεις τα μάτια σου δεκατέσσερα, παίρνεις μεγάλα ρίσκα. Σας προειδοποιώ, τα ρίσκα είναι μεγάλα. Για σας το λέω, για το καλό σας. Όσο περιμένουμε, τα μάτια σας δεκατέσσερα.

Αυτοσχεδιάζει πάλι πάνω στο θέμα τής αναμονής.

Προσοχή «αριστερά»! Εκεί κάτω! Έσεσθε έτοιμοι! Καλύψτε τα αυτιά σας! …

Όχι, δεν ήταν αυτό που περιμέναμε. Δεν ήταν τίποτα. Ψεύτικος συναγερμός. Είμαι τής γνώμης ότι, όταν είναι βέβαιο ότι κάτι θα συμβεί, το χειρότερο που μπορεί να μας τύχει είναι ο ψεύτικος συναγερμός. Με τα νεύρα τεντωμένα, κουρασμένοι απ’ την αναμονή, και να τος πάλι — «εξ αριστερών» — ο ψεύτικος συναγερμός· και μετά απορείς γιατί παθαίνουμε νευρικό κλονισμό. Να ’ταν τουλάχιστον αληθινός ο συναγερμός που ακούμε κάθε τόσο! Ο ψεύτικος συναγερμός είναι μια από τις μεγαλύτερες συμφορές τής ύπαρξης. Τέλος πάντων! Ας περιμένουμε ακόμα λίγο.

Αυτοσχεδιασμός πάνω στο θέμα τής αναμονής.

Να έχετε, όμως, υπόψη ότι μπορεί μερικές φορές να είναι ανακουφιστικός ο ψεύτικος συναγερμός· κι αυτό γιατί μας ξαλαφρώνει από την αναμονή. Βεβαίως, ο ψεύτικος συναγερμός δεν φέρνει τίποτε. Πιστεύουμε, λανθασμένα, ότι έγινε αυτό που περιμέναμε. Τώρα, θα έχεις δίκιο να μου πεις πως, τέλος πάντων, κάτι συνέβη. Μήπως δεν πιστέψαμε πως έγινε αυτό που περιμέναμε; Έτσι γίνεται πάντα. Αλλιώς, το μόνο που κάνουμε είναι να περιμένουμε· και η αναμονή εξαντλεί τα αποθέµατα τής πίστης. Θα καταλήγαμε, έτσι, να αμφισβητούμε ακόμα και το ότι θα συμβεί αυτό που περιμένουμε. Ευτυχώς, δηλαδή, που εξακολουθούμε να είμαστε βέβαιοι γι’ αυτό. Αλλά τι να σου κάνει κι η έρμη η βεβαιότητα, όταν η αναμονή ροκανίζει τα σωθικά σαν το σαράκι; Απ’ την άλλη, όσο κι αν μας εκνευρίζει, ο ψεύτικος συναγερμός είναι κάπως ανακουφιστικός. Είναι βέβαια αυταπάτη, αφού δεν τρέχει τίποτα. Αλλά, πρέπει να το παραδεχτούμε, μερικές φορές είναι παρηγορητικό να ξέρεις ότι έχεις άδικο: αν το να ’χεις δίκιο σημαίνει να περιμένεις και να περιμένεις, καταλήγεις να αναρωτιέσαι μήπως θα ’ταν καλύτερα να ’χες άδικο. Ένας σοβαρός και καθωσπρέπει ψευδοσυναγερμός, ένας γνήσιος ψεύτικος συναγερμός, από κείνους που σε βγάζουν από τα ρούχα σου, σε ξαλαφρώνει, έστω και για μια στιγμή. Γιατί μετά, άμα καταλάβεις ότι ο γνήσιος ψευδοσυναγερμός σ’ εξαπάτησε εντελώς, πως δηλαδής δεν τρέχει τίποτα, πρέπει να αρχίσεις από την αρχή να περιμένεις πότε θα συμβεί. Και, σα να μη φτάνει αυτό, δεν ξέρεις από που να φυλαχτείς κι από που θα σου ’ρθει.

Αυτοσχεδιασμός πάνω στο θέμα τής αναμονής.

Κάτι δεν πάει καλά εδώ. Κανονικά θα έπρεπε να έχει γίνει ήδη. Ή μήπως συνέβη κάπου αλλού; Λέτε να μπερδέψαμε το μέρος; Είμαι στ’ αλήθεια κουρασμένος σήμερα. Τίποτα δεν λειτουργεί όπως περιμέναμε. Θα περιμένουμε για λίγο ακόμα· εγώ έχω πια απογοητευτεί να περιμένω.

Αναμονή.

Δεν βαριέσαι τώρα … Συγγνώμη που σας έκανα να περιμένετε. Είναι περίεργο όμως … Ε, ό,τι βρέξει, ας κατεβάσει! Θα κοιτάξω όμως να δω μήπως συνέβη κάπου αλλού. Ακόμη κι έτσι, θα ’ναι κάτι το καταπληκτικό· αλλά η εξακρίβωση δεν είναι εύκολη. Θα σας κρατήσω ενήμερους. Συγγνώμη, μια στιγμή.

Με σερνάμενο βήμα, ο Αμέντ βγαίνει από τη σκηνή κοιτάζοντας συχνά-πυκνά πίσω του. Στο τέλος, εξαφανίζεται. Σύντομη σιωπή. Στη συνέχεια ακούγεται μια έκρηξη τόσο τρομακτική που τραντάζεται ολόκληρη την αίθουσα. Μετά την έκρηξη, ένα μεγάλο κόκκινο φτερό πέφτει αργά από το πατάρι τού θεάτρου, σαν να λικνίζεται στον αέρα. Το φτερό προσγειώνεται τελικά στη σκηνή. Ο Αμέντ εμφανίζεται από το βάθος, κοιτάζει ολόγυρα, σηκώνει στη συνέχεια το φτερό από το πάτωμα και το δείχνει στο κοινό.

Όλα μάταια, όλα μάταια. Τι κι αν πήραμε όλες τις προφυλάξεις; Δεν τα κάναμε όλα φύλλο και φτερό; Ήσαστε μπροστά. Κάναμε τα πάντα, χωρίς υπολογισμό κόπου και χρόνου. Αλλά πάντα έτσι γίνεται. Συμβαίνει πάντα, όταν πια δεν το περιμένουμε. Άσε που μερικές φορές συμβαίνει κι όταν δεν αναμένεται ακόμη. Κι αυτό είναι ακόμα χειρότερο. Εγώ πάντως, δεν είδα ποτέ να γίνεται το συμβάν, τη στιγμή που το περιμένουμε. Πριν τον προβλεπόμενο χρόνο, οπωσδήποτε. Συχνά συμβαίνει ακόμα και μετά τον προβλεπόμενο χρόνο. Αλλά, κατά τη διάρκεια τής αναμονής … καλύτερα να το ξεχάσετε. Είναι τελικά χάσιμο χρόνου να περιμένουμε το συμβάν. Καλύτερα να μας πιάσει εξ απροόπτου. Σύμφωνοι, δεν είναι και τόσο ευχάριστη έκπληξη το συμβάν. Αλλά, αφού έτσι είναι τα πράγματα, τι να κάνουμε τώρα; Αρκετά περιμέναμε. Από δω και πέρα, δεν περιμένουμε τίποτα πια. Ε, κάτι είναι κι αυτό. Εις το επανιδείν! Ραντεβού, λοιπόν, την επόμενη φορά που θα ξανασυμβεί — χωρίς προειδοποίηση.

Εικόνα: http://soloosos.files.wordpress.com/2007/11/31-michaux.jpg