Ο Ντράγκι καταφεύγει στο μέτρο τού χρηματοοικονομικού αποκλεισμού—Jacques Sapir
Ο «χρηματοοικονομικός αποκλεισμός» σε βάρος τής Κύπρου που μόλις εφαρμόστηκε από την ΕΚΤ αποτελεί ενέργεια εξαιρετικά βαρύνουσας σημασίας, τής οποίας οι συνέπειες είναι αναγκαίο να εξεταστούν εκ τού σύνεγγυς. Η απόφαση τού κ. Μάριο Ντράγκι έχει δύο σκέλη: καταρχάς, η ΕΚΤ διέκοψε την τροφοδότηση με χαρτονομίσματα τής Κεντρικής Τράπεζας τής Κύπρου (πράγμα που δεν φαίνεται να είναι και τόσο σημαντικό λόγω των κυπριακών τραπεζικών αποθεμάτων σε «ρευστό») και, στη συνέχεια, ανέστειλε τις συναλλαγές των κυπριακών τραπεζών με το λοιπό τραπεζικό σύστημα τής ευρωζώνης. Αυτό ακριβώς το μέτρο είναι το επαχθέστερο. Από τη μια μεριά, οδηγεί, βραχυπρόθεσμα, σε εξόντωση τις κυπριακές τράπεζες (αλλά επίσης και τις επιχειρήσεις που έχουν την έδρα τους στην Κύπρο, είτε πρόκειται για κυπριακές, είτε όχι), εφόσον τους αφαιρεί τη δυνατότητα να συναλλάσσονται με τα υπόλοιπα κράτη τής ευρωζώνης. Από την άλλη, το μέτρο ισοδυναμεί με οικονομικό «αποκλεισμό», με άλλα λόγια, από πλευράς διεθνούς δικαίου, αποτελεί ενέργεια που ισοδυναμεί με «πράξη πολέμου». Καθίσταται επομένως εμφανής η βαρύτητα τής απόφασης που έλαβε ο Μάριο Ντράγκι, η οποία θα μπορούσε εξάλλου να προσβληθεί ενώπιον των διεθνών δικαστηρίων — πράγμα το οποίο επίσης σημαίνει ότι ο ίδιος ο πρόεδρος τής ΕΚΤ θα μπορούσε στο μέλλον να κληθεί να λογοδοτήσει ενώπιον των διεθνών ή εθνικών δικαστικών αρχών για την ευθύνη τής απόφασης του αυτής.
Όσον αφορά τη διακοπή των συναλλαγών μεταξύ των κυπριακών τραπεζών και τής ευρωζώνης, το επιχείρημα που προτάσσεται είναι ότι πρόκειται για τράπεζες «αμφίβολης φερεγγυότητας». Στην πραγματικότητα, αυτό αποτελεί ένα καθαρό πρόσχημα, εφόσον οι εν λόγω «αμφιβολίες» είχαν καταστεί εμφανείς από τον περασμένο Ιούνιο. Ποιος δεν γνωρίζει ότι το «κούρεμα» που επιβλήθηκε στους ιδιώτες πιστωτές τού ελληνικού χρέους κατέστησε ευάλωτες τις κυπριακές τράπεζες; [Ας σημειωθεί ότι ο Γεργκ Άσμουσεν, μέλος τής Εκτελεστικής Επιτροπής τής Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, φέρεται να δήλωσε την Τετάρτη 20 Μαρτίου {στην Zeit} ότι η ΕΚΤ θα μπορεί να παράσχει ρευστότητα μόνο σε φερέγγυες τράπεζες και ότι οι κυπριακές τράπεζες δεν μπορούν να θεωρηθούν ως φερέγγυες, εάν δεν συμφωνηθεί σύντομα ένα πρόγραμμα που θα επέτρεπε τη γρήγορη ανακεφαλαιοποίησή τους. Πράγματι, αλλά αυτός δεν ήταν ο στόχος τής Τραπεζικής Ενοποίησης που ανακοινώθηκε με τυμπανοκρουσίες τον περασμένο Νοέμβριο;]. Ωστόσο, τον Ιούνιο, η ΕΚΤ προτίμησε να μην αντιδράσει, θεωρώντας ως μη επείγον το πρόβλημα τής ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών. Αποφάσισε όμως να το κάνει την επομένη τής απόρριψης εκ μέρους τού κυπριακού κοινοβουλίου τού κειμένου τής συμφωνίας που επέβαλαν στην Κύπρο το Γιουρογκρούπ και η Τρόικα. Σαφέσταστη — και άκρως υποκριτική — στάση! Το «μήνυμα» λοιπόν που έστειλε ο Μάριο Ντράγκι είναι το εξής: ή συμμορφώνεστε με τις αποφάσεις μας ή θα υποστείτε τις συνέπειες τής στάσης σας. Μόνο που δεν πρόκειται για μήνυμα αλλά για τελεσίγραφο. Εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς ότι όλες οι δηλώσεις περί «συναίνεσης» και «ομοφωνίας», που επιτεύχθηκε στη συνεδρίαση τού Γιουργκρούπ, δεν αποτελούν παρά προπέτασμα καπνού, το άλλοθι τής απόλυτης υποταγής στις ευρωενωσιακές υπαγορεύσεις.
Η δήλωση στην οποία προέβη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή την Τετάρτη 20 Μαρτίου αποτελεί μνημείο διγλωσσίας και υποκρισίας:
Δήλωση τής Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Κύπρο
Από το φθινόπωρο τού 2011, οι κυπριακές αρχές συζητούν με την Επιτροπή τη δυνατότητα παροχής βοήθειας στην Κύπρο στο πλαίσιο ενός προγράμματος. Τον Ιούλιο τού 2012, η Κύπρος ζήτησε και επίσημα βοήθεια στο πλαίσιο προγράμματος. Η ανάγκη για βοήθεια προκύπτει ουσιαστικά εξαιτίας προβλημάτων στον κυπριακό τραπεζικό τομέα ο οποίος ήταν υπερβολικά μεγάλος για το μέγεθος τής κυπριακής οικονομίας. Ωστόσο, δεν κατέστη δυνατή η ολοκλήρωση διαπραγματεύσεων με την προηγούμενη κυπριακή κυβέρνηση για την εφαρμογή ενός προγράμματος.
Τέλος, το περασμένο Σάββατο, κατά τη σύνοδο τού Eurogroup, υπήρξε ομόφωνη συμφωνία μεταξύ των κρατών μελών, περιλαμβανομένης τής Κύπρου, σχετικά με την εφαρμογή προγράμματος σύμφωνου με τους όρους που καθόρισαν τα κράτη μέλη, η ΕΚΤ και το ΔΝΤ, όσον αφορά τον δανεισμό 10 δισ. ευρώ στην Κύπρο. Οι όροι τού δανείου περιελάμβαναν την επίτευξη αποδεκτού επιπέδου βιωσιμότητας τού χρέους και αντίστοιχες χρηματοδοτικές παραμέτρους.
Μολονότι το εν λόγω πρόγραμμα δεν αντιστοιχούσε, σε όλα τα στοιχεία του, στις προτάσεις και τις προτιμήσεις τής Επιτροπής, η Επιτροπή θεώρησε καθήκον της να το υποστηρίξει δεδομένου ότι οι προταθείσες εναλλακτικές λύσεις ήσαν αφενός πιο ριψοκίνδυνες και, αφετέρου, λιγότερο ευνοϊκές για την κυπριακή οικονομία.
Το πρόγραμμα αυτό δεν έγινε αποδεκτό από την κυπριακή Βουλή.
Τώρα εναπόκειται στις κυπριακές αρχές να υποβάλουν εναλλακτικό σενάριο που να συμφωνεί με τα κριτήρια τής βιωσιμότητας τού χρέους και τις σχετικές χρηματοδοτικές παραμέτρους.
Η Επιτροπή κατέβαλε κάθε προσπάθεια για να βοηθήσει την Κύπρο και να συμβάλει σε μια εποικοδομητική και διαχειρίσιμη λύση. Όμως, οι αποφάσεις λαμβάνονται από τα κράτη μέλη και καμία απόφαση δεν μπορεί να ληφθεί χωρίς τη συνεργασία τους, περιλαμβανομένης τής ίδιας τής Κύπρου. Η Επιτροπή εξακολουθεί να είναι έτοιμη να διευκολύνει την εξεύρεση λύσεων και συνεχίζει τις επαφές με την Κύπρο, τα άλλα κράτη μέλη στο Eurogroup, τα θεσμικά όργανα τής ΕΕ και το ΔΝΤ.
Όσον αφορά την εφάπαξ εισφορά επί των καταθέσεων ΚΑΤΩ των 100.000 €: η Επιτροπή κατέστησε σαφές στο Eurogroup ΠΡΙΝ από την ψηφοφορία στην κυπριακή Βουλή, ότι μια εναλλακτική λύση που να συμφωνεί με τις χρηματοδοτικές παραμέτρους θα ήταν αποδεκτή, κατά προτίμηση χωρίς εισφορά επί των καταθέσεων κάτω των 100.000 €. Οι κυπριακές αρχές δεν αποδέχθηκαν το εναλλακτικό αυτό σενάριο.
Καθίσταται επομένως σαφές ότι το περασμένο Σάββατο δεν υπήρξε καμία «ομοφωνία» και ότι η Κύπρος, ένα κυρίαρχο κράτος, δέχτηκε έντονη πίεση προκειμένου να αποδεχθεί το περιβόητο σχέδιο διάσωσης. Το να αποκαλεί κανείς «ομόφωνη» μια απόφαση που «ελήφθη» με το περίστροφο στον κρόταφο δεν αποτελεί παρά ένα ακόμη παράδειγμα τής «νεογλώσσας» των Βρυξελλών.
Ωστόσο, υπάρχει ένα ακόμα «μήνυμα μέσα στο μήνυμα» τού προέδρου τής ΕΚΤ. Με μια μονοκοντυλιά, ο Μάριο Ντράγκι κατάφερε να καταρρίψει τον μύθο των «συλλογικών αποφάσεων» στους κόλπους τής ΕΚΤ. Κι αυτό για τον απλό λόγο ότι ο Πρόεδρος τής Κεντρικής Τράπεζας τής Κύπρου δεν έδωσε τη συγκατάθεσή του στην απόφαση [περί αποκλεισμού]. Εν ολίγοις, δεν τηρήθηκαν καν οι τυπικοί κανόνες για τη λήψη των αποφάσεων. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, ο Ντράγκι αποκάλυψε, ενώπιον τής παγκόσμιας κοινής γνώμης, ότι οι αποφάσεις τού Γιούρογκρουπ ή και τής Ευρωπαϊκής Ένωσης λαμβάνονται αποκλειστικά και μόνο από τον ίδιο, από έναν διορισμένο και μη εκλεγμένο αξιωματούχο, έναν ανεύθυνο, με τη βαθύτατα πολιτική έννοια τού όρου, γραφειοκράτη. Το συγκεκριμένο περιστατικό αποκαλύπτει τον ακραία αυταρχικό χαρακτήρα των θεσμών και οργάνων που λειτουργούν στα πλαίσια τής ΕΕ. Οι διαλέξεις και τα κηρύγματα περί συνεργασίας και εμπειρογνωμοσύνης δίνουν τη θέση τους στις ψυχρές εκτιμήσεις για τον συσχετισμό των δυνάμεων και την αίσθηση ισχύος.
Η απόφασή του αποτελεί επίσης οριστική διάψευση των υποκριτικών, μεγαλόστομων δηλώσεων των διαφόρων ευρωπαϊκών οργάνων σε σχέση με την επίτευξη (με το πιστόλι στον κρόταφο) «ομόφωνης» συμφωνίας ή περί «σεβασμού τής ψήφου» τού κυπριακού κοινοβουλίου (την οποία ψήφο ο Ντράγκι μάς έδειξε ότι την γράφει στα παλιά του τα παπούτσια). Από μια άποψη, αν τα πράγματα είναι πλέον ξεκάθαρα, τόσο το καλύτερο για όλους μας. Πλέον όμως κανείς δεν μπορεί να δηλώνει «έκπληκτος» για την αλματώδη άνοδο κομμάτων που συχνά χαρακτηρίζονται ως «λαϊκιστικά». Ομοίως, κανείς δεν πρέπει να εκπλαγεί αν μεγιστοποιηθεί το κύμα βίαιων εκδηλώσεων κατά των ευρωπαϊκών θεσμών και των εκπροσώπων τους στις χώρες που πλήττονται περισσότερο από την κρίση. Κι αυτό γιατί ο αυταρχισμός είναι εκείνος που γεννά τη βία.
Όπως και να έχει, οι συνέπειες τής συγκεκριμένης απόφασης θα είναι δραματικές. Είναι πιθανόν το κυπριακό κοινοβούλιο να λυγίσει υπό την πίεση τής ΕΕ, αλλά τότε θα περιέλθει σε ανοικτή πολιτική κρίση, ερχόμενο αντιμέτωπο με τον κυπριακό λαό. Η παράδοση πολιτικής βίας στην Κύπρο δεν μπορεί να θεωρηθεί ως αμελητέος παράγοντας. Είναι επίσης πιθανόν ότι η κρίση θα εξελιχθεί καταστροφικά και ότι η de facto έξωση τής Κύπρου από την ζώνη τού Ευρώ θα έρθει ως συνέπεια αυτής τής απόφασης τού Ντράγκι. Το προηγούμενο που δημιούργησε η συγκεκριμένη παρέμβαση τής ΕΚΤ θα έχει σοβαρές συνέπειες και για τις υπόλοιπες χώρες. Το επόμενο διήμερο θα υπάρξουν ενδεχομένως κάποιες ενδείξεις για την πορεία των εξελίξεων.
waltendegewalt 